Kawa to klasyczny napój będący częścią codziennych rytuałów w życiu wielu osób. Zarówno klasyczna mała czarna, jak i latte czy cappuccino są przyrządzane zarówno w restauracjach i kawiarniach, jak i w domowych kuchniach. Jak picie kawy wpływa na organizm i ile filiżanek można bezpiecznie wypić w ciągu dnia? Czy kofeina może stać się przyczyną problemów ze snem?
Jak działa kofeina?
Działanie kofeiny opiera się na aktywowaniu receptorów dopaminy i pobudzaniu ośrodkowego układu nerwowego, ośrodka naczynioruchowego i kory mózgowej. Działa ona moczopędnie i stymuluje wydzielanie soków żołądkowych. Co ciekawe, kofeina trafia praktycznie do wszystkich tkanek – przechodzi nawet do mleka kobiecego. Jest metabolizowana przez wątrobę i nie kumuluje się w organizmie.
Warto mieć świadomość tego, że istnieje możliwość przedawkowania kofeiny. Jeśli jej spożycie przekracza 1 g, dochodzi do zatrucia. Z kolei po przekroczeniu 10 g, skutki mogą być nawet śmiertelne. Z reguły jako maksymalną, bezpieczną dawkę tej substancji dla osoby dorosłej wskazuje się 400 mg. Z reguły tyle kofeiny zawierają 2 lub 3 średniej wielkości filiżanki. Wszystko zależy jednak od typu kawy.
Ziarnista, sypana, rozpuszczalna – jaką kawę wybrać?
Kawa sypana jest produkowana poprzez samo mielenie ziaren. Rozpuszczalna przechodzi dodatkowo przez proces suszenia. Z kolei kawy ziarniste są produkowane poprzez osuszenie ziaren kakaowca, łuskanie ich i palenie. Z reguły wskazuje się, że najsłabszej jakości są kawy rozpuszczalne. Często do ich produkcji wykorzystywane są ziarna słabej jakości. Można spotkać się też z mieszankami, do których dodawane są barwniki i stabilizatory. O ile kawa rozpuszczalna bez zbędnych dodatków może być zdrowa, o tyle z mieszanek instant 3w1, które są dostępne w marketach w różnych miastach, takich jak Katowice, lepiej zrezygnować.
Kawę sypaną i ziarnistą uznaje się za bogatszą w antyoksydanty. Jest poddana mniejszej ilości procesów podczas procesu produkcji, a to sprawia, że charakteryzuje się wyraźniejszym smakiem i bardziej intensywnym aromatem. Taka kawa ma też więcej kofeiny niż rozpuszczalna. Po jej wypiciu można odczuć intensywniejsze pobudzenie. Specyficznym rodzajem jest kawa zbożowa. Warto pamiętać o tym, że nie zawiera ona kofeiny i stanowi cenny zamiennik tradycyjnej kawy dla osób, które z różnych przyczyn nie mogą jej pić. Jest to bardzo zdrowy produkt – dostarcza witaminy z grupy B, błonnik pokarmowy, inulinę, a także nie podrażnia śluzówki jelit i żołądka.
Kawa rano czy po południu?
Wpływ kawy na zdrowie jest w dużej mierze zależny od godziny jej spożycia. Z pewnością nie należy pić jej na czczo. Wówczas podrażnieniu ulega żołądek. Do tego bezpośrednio po przebudzeniu w organizmie jest wysoki poziom kortyzolu – hormonu odpowiedzialnego za odczuwanie stresu. Tym samym ciśnienie krwi i poziom glukozy mogą stać się zbyt wysokie, i wywołać uczucie niepokoju i nadmiernego napięcia. Nie warto więc pić kawy zbyt wcześnie. Może to prowadzić do odczuwania wysokiego poziomu stresu nawet przez całą pozostałą część dnia.
Dobrą porą na przygotowanie sobie filiżanki ulubionej kawy jest przedpołudnie. Kilka godzin po przebudzeniu poziom kortyzolu jest już unormowany. Jednak działanie pobudzające kawy może znacznie różnić się między poszczególnymi osobami. Warto więc sięgać po kofeinę po prostu po zaobserwowaniu pierwszych oznak senności. Aby zapobiec trudnościom z zasypianiem, ostatni kubek kawy powinien zostać wypity maksymalnie 5 godzin przed położeniem się do łóżka.
Kawa i zdrowie
To czy kawa jest zdrowa, zależy od wielu różnych czynników. Można jednak jednoznacznie wskazać pewne ogólne korzyści, które można uzyskać jeśli stanowi ona stały element diety. Mowa tu oczywiście o czarnej kawie bez zbędnych dodatków.
- Osoby, które codziennie piją kawę, są mniej narażone na zawał serca, udar i nadciśnienie.
- Jeden kubek kawy w ciągu dnia może zmniejszyć śmiertelność u chorych na nowotwór wątroby.
- Kawa może zminimalizować ryzyko zachorowania na Parkinsona. Jednak tylko w przypadku picia 3 filiżanek każdego dnia.
- Kawa bez cukru zmniejsza ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2.
Czy kawa może wywołać problemy ze snem?
Kofeina pobudza układ nerwowy i zniekształca naturalne działanie neuroprzekaźników. Po jej wypiciu mózg nie otrzymuje informacji o odczuwaniu senności. Wypicie kawy przed snem sprawia, że po zaśnięciu praktycznie niemożliwe jest wystąpienie fazy głębokiej, a wypoczynek jest po prostu nieefektywny. Nadmiar kofeiny i regularne zakłócanie przez nią naturalnego rytmu snu, może stanowić czynnik ryzyka zwiększający prawdopodobieństwo zachorowania na bezsenność.
Sen to jedna z podstawowych potrzeb każdego człowieka. Należy o niego dbać na różne sposoby. Jego jakość może podnieść inwestycja w dobry materac od sleepmed.pl, ale jeśli w planie dnia stałe miejsce zajmie picie kawy o 21, nawet najwygodniejsze łóżko nie zapewni nieprzerwanego, głębokiego snu. Warto ograniczyć więc ilość spożywanych filiżanek w godzinach popołudniowych.
Z piciem kawy wiąże się wiele fałszywych mitów. Wiele osób wciąż uznaje ją za szkodliwy napój, którego należy za wszelką cenę unikać. Choć istnieją pewne przeciwwskazania związane z obecnością kofeiny w diecie, w większości przypadków picie kofeiny jest zdrowe i dobroczynnie wpływa na organizm.
Przeczytaj też: Jaki materac wybrać przy problemach z bezsennością?